Koninklijke Maatschap de Wilhelminapolder (afgekort KMWP) in het Zeeuwse Wilhelminadorp is het grootste particuliere landbouwbedrijf van Nederland. Het is een maatschap met zo’n 450 aandeelhouders. De dagelijkse leiding is in handen van directeur Vincent Coolbergen en bedrijfsleider Mart Geelhoed. Er werken in totaal vijftien mensen. Het bedrijf, dat werd opgericht in 1809, heeft in totaal zo’n 2.000 hectare in bezit en beboert daarvan 1.500 hectare. Zij telen aardappelen (friet- en consumptieaardappelen en pootgoed), uien in deelbouw, wintertarwe en -gerst, zomergerst, luzerne, timothee, vlas en nu voor het eerst sinds lange tijd weer koolzaad.
De maatschap heeft weer voor koolzaad gekozen, omdat ze vorig jaar een nieuw perceel in eigendom kreeg. Dat was op dat moment jarenlang grasland van een melkveehouder geweest. “We hebben veel gedaan aan het perceel”, vertelt Geelhoed. “Sloten gedempt, grond aangevoerd, geëgaliseerd… We waren op zoek naar een teelt die goed is voor de bodem, en zo kwamen we op het idee om koolzaad te gaan telen.” Geelhoed vertelt dat ze dat op nieuwe percelen in de Flevopolder vroeger ook zo gedaan hebben om de bodem te verbeteren. “En goed voor de bodem zorgen, is voor ons heel belangrijk.” Dus zo kwam het dat KMWP voor het eerst sinds 1811 weer koolzaad in het bouwplan opnam. Het perceel waar het koolzaad nu staat, is zo’n 42 hectare.
De teelt van koolzaad is tot nu toe ook ‘zeer arbeidsextensief’, stelt Geelhoed. Behalve onkruidbestrijding en het strooien van stikstof, hebben de medewerkers van KMWP er nog niet veel werk aan gehad. “De druk van plaaginsecten is hier heel laag. Ook kunnen slakken soms een bedreiging zijn voor de teelt, maar die hebben we hier ook nog niet gezien.” En, in dit jaar zeker ook belangrijk, het koolzaad laat geen droogtestress zien, stelt Geelhoed. “De planten kunnen echt veel aan. De bloei was ook heel mooi overigens, dat konden buurtbewoners ook zeer waarderen. We hebben nog nooit zoveel reacties ergens op gehad en zagen op allerlei kanalen foto’s voorbij komen.”
Met de oogst in het vooruitzicht staan de planten er keurig op. Geelhoed verwacht dat ze het koolzaad tussen de wintergerst en wintertarwe kunnen gaan oogsten, dat zal dit jaar tussen eind juni en half juli zijn. Daarna zal het koolzaad zelf via FarmPlus op de wereldmarkt belanden. “Het stro hakselen we fijn en geven we terug aan de bodem. Zo willen we het gehalte organische stof verhogen. We zijn benieuwd hoe de grond eruitziet als het koolzaad geoogst is en de grond weer bewerkt is.”
Bedrijfsleider Mart Geelhoed verwacht de oogst van het koolzaad tussen eind juni en half juli, dus tussen de wintergerst en wintertarwe in.
Tot nu toe is Geelhoed erg enthousiast. “Het is al goed uitgepakt. Als je meeneemt dat het lang geen bouwland was, staat het gewas er zeker goed bij en zijn we tevreden.” KMWP heeft goede contacten met het veredelings- en zaaizaadbedrijf Limagrain (LG) en teelt ook andere gewassen van het bedrijf. Zowel bij FarmPlus als bij LG Seeds gaven specialisten aan dat het ras Ambassador goed bij KMWP zou passen. “Dat zou een goede hauwvastheid hebben en het zaad niet zomaar voor de oogst laten vallen. Daarnaast is ons een goede opbrengst beloofd. De cijfers van dit ras zijn gewoon heel mooi.” Dat is terug te zien op het perceel. Geelhoed merkt dat het koolzaad goed groeit, ook al is de bodem nog niet optimaal. “Zeker als de grond al wel helemaal in orde was geweest, hadden we een topresultaat gehad. Of de opbrengst straks inderdaad zo goed is, kunnen we pas na de oogst beoordelen natuurlijk. Maar we zien wel dat de beworteling heel mooi is en daarom weten we dat het heel goed is voor de bodem. Daar hebben andere gewassen later alleen maar profijt van.”
‘Van het ras LG Ambassador is bekend dat het een goede hauwvastheid heeft, dus dat het het zaad niet zomaar voor de oogst laat vallen’
Ook al is het pas het eerste jaar, Geelhoed weet nu al zeker dat er volgend jaar weer bloeiend koolzaad op de Zeeuwse akkers rondom Wilhelminadorp en Wolphaartsdijk te vinden zal zijn. “We denken er zelfs aan om het areaal wat uit te breiden.” Hij ziet ook volop kansen voor andere Zeeuwse akkerbouwers. “Het gewas kan een goede vervanging zijn van granen als rustgewas. Je kunt het vroeg oogsten, zodat je daarna nog andere maatregelen kunt nemen op je perceel, zoals het zaaien van een groenbemester.”
Neem een duik in onze kennisbank
Neem contact op met jouw regionale specialist.
