Melkveehouder Piet de Vries in Rijperkerk is een echt natuurmens. Aangestoken door een enthousiaste leermeester op de lagere school raakte hij besmet met het weidevogelvirus. Voor Piet zijn kruidenrijke graslanden een belangrijk onderdeel van een werkwijze om het weidevogels naar de zin te maken.

Piet is naast melkveehouder ook bestuurslid van een van de zes Friese Collectieven: de ‘Noardlike Fryske Wâlden’. Ook is hij actief als jager. Vol passie vertelt hij hoe hij zijn bedrijfsvoering zoveel mogelijk afstemt op de weidevogels. Water en kruiden zijn volgens de veehouder essentieel om het ze naar de zin te maken. Het gaat om de ideale biotoop.

Natuurlijke kruiden

Aan de keukentafel zit ook Jos Groot Koerkamp van Limagrain. Net als Piet een enthousiaste weidevogelman. Limagrain ontwikkelde twintig jaar geleden al een speciaal kruidenrijk mengsel, in samenwerking met weidevogelboeren in Friesland.. “Je moet de balans weer herstellen. Natuurlijk voorkomende kruiden zijn hiervoor de basis,” vertelt Jos. “Een van de veehouders met wie we hieraan samenwerkten was Hessel Agema en hij kreeg met dit mengsel heel veel grutto’s op zijn land. Daarom is het mengsel Grutto Mengsel gaan heten.”

Veehouder Piet de Vries onderschrijft het belang van origineel voorkomende kruiden. “Kruiden die van nature voorkomen in een gebied moeten de dienst uitmaken. Weidevogels fourageren daar het beste op.” Drie jaar geleden zaaide hij 3 hectare van het Gruttomengsel in, ook gestimuleerd door het Collectief. De veehouder zaaide het mengsel door in een vanggewas, een succes. Jos: “Het Grutto Mengsel van Limagrain is gericht op extensief beheer. Er zijn ook kruidenrijke mengsels gericht op hoge productie, maar die zijn niet per definitie geschikt voor weidevogels. In het Grutto Mengsel zitten kruiden die bloeien en daarmee insecten aantrekken. Die zijn weer erg belangrijk als voedsel voor de weidevogels.”

Gras van beheersland

De opname van het mengsel door de koeien is goed, vindt Piet. “Ik pacht ook 30 hectare grasland in beheersgebied. Van dit structuurrijke gras voer ik maximaal 2 kg ds per koe. Meer kunnen koeien van dit ruige kruidenrijke gras niet opnemen. Met een Grutto Mengsel lukt dat wel”. Ook is hij ervan overtuigd dat het kruidenrijk grasland bijdraagt aan de gezondheid van de koeien. De Friese veehouder verwacht dat door het verdwijnen van de derogatie de aandacht voor kruiden toe zal nemen. “Ik denk dat kruiden hierin kunnen helpen door stikstofbinding en mineralisatie.” Hij denkt dat het voor iedere veehouder interessant is om 10 tot 15 procent van zijn land met kruiden in te zaaien. “Daarboven kost het geld.”

Biotoop optimaliseren

De inspanningen van Piet om de biotoop van de weidevogels op zijn land zoveel mogelijk te herstellen blijken succesvol. Op een perceel waar de grutto’s al 5-6 jaar waren vertrokken, kwamen ze vorig jaar weer terug. “Als je de biotoop weer klaar maakt, dan werkt het wel.” Overall heeft hij het gevoel dat de populatie weidevogels op zijn land redelijk stabiel is. ‘’Ik heb ook jaren loonwerk gedaan en toen ook veel kavels strakgetrokken”, vertelt hij. “De ruilkverkaveling heeft ook hier heel veel impact gehad op het landschap. De tijden zijn nu weer veranderd.” Een verandering die voor hem als natuurliefhebber veel beter voelt. Een belangrijke rol hierin is weggelegd voor de bevlogen gebiedsregisseurs die erg actief zijn met mozaïekbeheer. “Die kunnen ondernemers met beheerspakketten over de streep trekken om aan weidevogelbescherming te gaan doen”, ziet Piet. Die euro’s zijn volgens hem een goede prikkel, maar de liefde voor de weidevogels moet het succes brengen.

Maaien pas als het kan

Piet is er erg scherp op dat hij het maaien van de eerste snede afstemt op het beste moment voor de weidevogels. “Ik ben ook wel eens begonnen te maaien direct na de toegestane maaidatum, maar ik zag dat het te vroeg was. Ik ben toen gestopt en de volgende dag zag je alle kuikens in het weiland ernaast lopen.’’ Hij pleit ook voor veel meer flexibiliteit in de maaidatum. ”Vroegerkregen we op de praktijkschool in Oenkerk les in maaien en daar hadden ze speciale aandacht voor maaien in weidevogelgebied. Dat is nu niet meer. In het onderwijs is volgens mij nog veel te winnen voor de weidevogels.”

Bedrijfdata:

125 melkkoeien, 1,1 miljoen kg melk

83 hectare grasland, zand op veen, waarvan 30 hectare van TBO’s