Druk je voerkosten met hoogwaardig eiwit van eigen grond

Zelf voer telen voor leghennen en vleeskuikens zorgt voor een duurzame gesloten kringloop en bij goede gewasopbrengsten voor betere technische resultaten. Granen en korrelmais zijn al bekend als geschikte pluimveeteelten. Nu is er ook een rendabel eiwitgewas: Tundra winterveldbonen.

Winterveldbonen zaai je in het najaar, waarna ze fors uitstoelen in het vroege voorjaar. Ze realiseren zo een hoge opbrengstpotentie van 5,5 tot 8 ton bonen per hectare, met 30-32% ruw eiwit. De vlinderbloemige veldboon geeft bovendien spreiding in het bouwplan, bindt zijn stikstof uit de lucht en laat een hele mooie, vroege stoppel na.

Na de introductie van dit gewas in najaar 2015 zijn door diverse akkerbouwers, pluimveehouders en melkveehouders positieve ervaringen opgedaan met de teelt van winterveldbonen.

Reinier Bouwhuis:

"Mooie eiwitbron voor onze leghennen"

In het Drentse Witteveen houdt vof Bouwhuis-Witteveen 93.000 leghennen. De akkerbouwtak van het bedrijf wordt sinds 2004 volledig ingezet voor de teelt van tarwe en maïs voor het pluimvee. Afgelopen jaar kwamen daar ook winterveldbonen bij.

“Zelf voer telen past voor ons goed”, verklaart Reinier Bouwhuis. “We realiseren een lage voerprijs en kunnen de arbeid goed verdelen. We zochten al langer naar een eiwitrijk gewas. Toen onze adviseur ons vorig jaar wees op de nieuwe Tundra winterveldbonen hebben we er 7 hectare van uitgezaaid.”

Hogere eigewichten

Zoals verwacht was het eerste teeltjaar een leerproces. “Een goed zaaibed en secuur zaaien zijn heel belangrijk.” Door de donkere junimaand bleef de opbrengst wat achter, maar de kippen reageerden positief: “Toen we begonnen met voeren, zagen we direct hogere eigewichten. Dit jaar telen we in totaal 25 hectare winterveldbonen, zodat we ze jaarrond kunnen vervoederen.”

Ook in het bouwplan biedt het gewas meerwaarde. “De bonen binden zelf stikstof uit de lucht, zijn vroeg van het land en laten een hele mooie stoppel achter. Als de opbrengsten dit jaar meevallen, zijn winterveldbonen een blijver op ons bedrijf.”

Pieter van der Burg:

"Met winterveldbonen naar 28 cent opbrengst"

Pieter van der Burg (32) wandelt niet de gebaande paden, maar kiest zijn eigen routes. Met zijn vleeskuikenbedrijf en 80 hectare akkerbouw zoekt hij voortdurend naar wegen die meer risico maar ook meer centen opleveren. Zijn 6,5 ton winterveldbonen van een hectare geven momenteel hetzelfde saldo als 10 ton wintertarwe.

Zo ging hij terug van 90.000 traditioneel gehouden kippen naar 66.000 Goed Nest-vleeskuikens. Die hebben meer ruimte en groeien langzamer. Hij gelooft niet in bulkproductie in Nederland. “Daarom moet je zorgen dat je op tijd de goede trein pakt. In Nederland ben je extreem mega met 1.000 koeien en 300.000 kippen. In Arabië en Rusland bouwen ze bedrijven met 100.000 koeien of miljoenen kippen, waar blijf je dan? Nee, wij moeten hier mooi gaan veredelen en zoeken naar niches.”

Voederwaardes

Op de zware kleigronden in het Oldambt is de keuze voor te telen gewassen beperkt. Zijn bouwplan bestaat uit 60 hectare wintertarwe, 7,5 hectare suikerbieten, 7,5 hectare wintergerst en 5,5 hectare winterveldbonen. Zijn redenatie is dat het op grond van € 50.000 lastig is om bij de huidige prijzen lucratief tarwe te verbouwen. Daarom probeert hij het saldo te verhogen door de akkerbouwtak ten dienste te stellen van de vleeskuikens.

Van der Burg kijkt bij de rassenkeuze vooral naar voederwaardes in plaats van tonnages en kiest voor baktarwerassen met veel eiwit. “Daar smullen mijn kuikens van.” Zijn tarwe gaat voor de hoofdprijs naar de kippen: 1 tot 3 cent boven wat hij als akkerbouwer krijgt. Desondanks lukt het hem met goede technische resultaten nog een gemiddeld rendement te draaien: win-win dus.

Project met 20 telers

De winterveldbonen zijn een vreemde eend in de bijt in het bouwplan. Een bevriende journalist zag de teelt in Engeland en bracht hem op het spoor. Van der Burg belde Limagrain en zo rolde er een project uit met inmiddels 20 boeren die winterveldbonen telen. De scepsis was groot, omdat veldbonen het qua opbrengst niet geweldig doen in Nederland. Toch haalde hij bij zijn eerste oogst in 2015 7,7 ton per ha van het land. “Het grote verschil met zomerveldbonen is dat winterveldbonen bloeien van mei tot de langste dag. Daarna gaan ze verkleuren en vinden luizen, die vanaf juli echt actief worden, ze niet meer lekker. Je blijft dus luizenvrij zonder veel te spuiten.”

Opbrengst 28 cent

Hij maalt de winterveldbonen zelf. Het aandeel in het kuikenvoer is 5 procent. Daarmee bespaart hij mengvoer van 400 euro per ton. De technische resultaten zijn uitstekend. Zo is de voerconversie verbeterd. Teelttechnisch moet Van der Burg nog veel zaken leren. Maar met zo’n start is het vertrouwen groot. “Mijn streven is dat 6,5 ton winterveldbonen van een hectare hetzelfde saldo moeten geven als 10 ton wintertarwe. Dat streven heb ik met een opbrengstprijs van 28 cent voor de winterveldbonen en 17 cent voor de tarwe ruimschoots gehaald. Daar komt nog bij dat de winterveldboon een geweldige grondverbeteraar is, meetelt voor de vergroening en goed is voor de gezondheid van mijn kippen. Voor mij is dit dan ook een veelbelovende teelt.”