Maisrassen die we in Nederland telen zijn hybriden, ontstaan uit kruisingen tussen flint- én dentlijnen. Flint brengt koudetolerantie en vroegheid terwijl dent zorgt voor de hoge opbrengstpotentie. We gaan dieper in op deze maisgenetica met Wilfried van Straalen, onderzoeker en consultant rundveevoeding bij Schothorst Feed Research.

WAARIN VERSCHILLEN FLINT EN DENT NU PRECIES?

Het verschil tussen flint- en denttypische mais zit eigenlijk in de korrel en dan vooral in de zetmeel- en eiwitstructuur. Maiskorrels bestaan voor 60 tot 70% uit zetmeel en 9 tot 12% uit eiwit. In het endosperm vormt het eiwit een matrix dat de glazigheid van het zetmeel bepaalt. Die glazigheid kan worden gemeten door het scheiden van het endosperm in melig zetmeel of glazig zetmeel. In het glazige zetmeel beschermt het eiwit de zetmeelkorrel tegen fermentatie in de pens.

Denttypische mais bevat veel meer melig zetmeel in vergelijking tot flinttypische mais dat juist meer glazig zetmeel bevat. De eiwit- en zetmeelbestendigheid van dent is dus lager dan van flint. Je kan dent ook herkennen aan de specifieke deukjes in en de (tand)vorm van de korrels, ze zijn langgerekter en platter dan de wat rondere flint-korrels.

WAT KAN JE MET FLINT EN DENT IN HET RANTSOEN?

Denttypische mais bevat minder bestendig zetmeel. Bestendig zetmeel – dat ontsnapt aan de afbraak in de pens en energie levert op darmniveau – is wel belangrijk voor een goede melkproductie en eiwitgehalte. Teveel bestendig zetmeel daarentegen leidt tot een lagere verteerbaarheid in de darm, dus minder benutting van het zetmeel. Het kan zelfs leiden tot dikke darmverzuring.

Dus in rantsoenen met beperkt snijmais zou je dan beter een flinttype-ras toepassen en met veel snijmais meer een dent. Zo kom je in beide rantsoenen aan voldoende, maar niet teveel bestendig zetmeel. Dat je met dent minder zou hoeven bijsturen met krachtvoer, hangt dus helemaal af van wat je wilt: sturen op pensfermentatie of op bestendig zetmeel.

HOE WEET JE ALS VEEHOUDER MET WELK MAISTYPE JE TE MAKEN HEBT?

Het zijn zoals gezegd altijd flint-dent combinaties in Nederland. Een ras met een duidelijke dentkorrel-look is als zodanig herkenbaar. Ik weet dat Limagrain haar meer denttypische mais het Starplus-label meegeeft, dat maakt het voor de veehouder beter inzichtelijk. Je zou ook in de korrels het melige en glazige zetmeel van elkaar kunnen scheiden. Zo hebben we de glazigheid van het zetmeel in ons onderzoek bepaald. Dat is echter wel een tijdrovende klus.

NEEMT MET EEN HOGER AANDEEL DENT DE KANS OP PENSVERZURING TOE?

Dat klopt. Als er meer zetmeel afgebroken wordt is het risico op pensverzuring groter, maar dan moet je wel ook andere zetmeelbronnen in het rantsoen inzetten. Met alleen snijmais is dat risico niet zo groot.

IS FLINT ESSENTIEEL VOOR DE ZOGENAAMDE BY-PASS ENERGIE?

Dat is inderdaad zo. Het bestendige zetmeel wordt enzymatisch in de dunne darm afgebroken en levert een grote bijdrage aan de glucosevoorziening. Je moet er wel op letten dat de verteerbaarheid op darmniveau op peil blijft. Wij adviseren een minimum van 45 en maximum van 75 g bestendig zetmeel per kg drogestof in het rantsoen.  

IN DE NEDERLANDSE GRASRIJKE RANTSOENEN PAST DE COMBINATIE FLINT-DENT HET BEST?

Het type mais is niet de belangrijkste bepalende factor voor toepassing. Het oogstmoment, oogstcondities en bewaarduur hebben een veel groter effect op de bestendigheid van eiwit en zetmeel. Direct na de oogst is eiwit en zetmeel nog danig bestendig. Door inwerking van zuren in de silage wordt het eiwit en zetmeel steeds onbestendiger.

Het gehalte aan bestendig zetmeel daalt dan van 35-40% bij oogst tot 20-25% na een jaar bewaarduur. Hiervoor hebben we rekenregels ontwikkeld, zodat je op elk moment van het jaar op basis van het oorspronkelijk monster de juiste voederwaarde kunt berekenen.

DE FLINT-DENT DISCUSSIE IS ENKEL RELEVANT IN DE PERIODE DIRECT NA OPENEN VAN DE KUIL!?

Dat is nog maar de vraag. Momenteel maken we geen onderscheid tussen flint en dent als het gaat om effect van bewaarduur op bestendig zetmeel. Het lijkt me dat flint wellicht bestendiger blijft dan dent. Maar dit zouden we graag in een onderzoek willen vaststellen.

VOOR CORN COB MIX ZOU DE DENTKORREL BETER PASSEN, MAAR IS DAT WAAR?

Dent is inderdaad zachter en beter te kneuzen, maar of dat uiteindelijk een voordeel is, is twijfelachtig. CCM staat bekent dat het juist zeer hoog fermenteerbaar is, mogelijk dat je met CCM op basis van flintmais een bestendiger product over houdt, met minder risico op pensverzuring.

Meer nieuws

Snijmais met 1.050 VEM bij winnaar VEM-wedstrijd
Snijmais met 1.050 VEM bij winnaar VEM-wedstrijd

17 april 2024

Start van de Vers Gras Stand
Start van de Vers Gras Stand

15 april 2024